(DOWNLOAD) "Katalizmy, kt贸re zmienia艂y obraz Ziemi" by Piotr Kotlarz # Book PDF Kindle ePub Free
eBook details
- Title: Katalizmy, kt贸re zmienia艂y obraz Ziemi
- Author : Piotr Kotlarz
- Release Date : January 06, 2021
- Genre: Science & Nature,Books,
- Pages : * pages
- Size : 6099 KB
Description
(…) Pisz膮c o zmianach klimatycznych natrafiamy na kolejn膮 trudno艣膰 w ich przedstawianiu, gdy偶 skala zmian klimatycznych na r贸偶nych obszarach by艂a odmienna, z tego powodu nie spos贸b, moim zdaniem, okre艣li膰 jakiejkolwiek jego cykliczno艣膰 w skali globalnej. Z opisywanymi w tej ksi膮偶ce kataklizmami wi膮偶膮 si臋 te偶 tzw. „wielkie wymierania” gatunk贸w istniej膮cych na Ziemi. Maj膮c, dzi臋ki rewolucji informacyjnej, kt贸r膮 zawdzi臋czamy wynalazkowi Internetu, dost臋p do aktualnych bada艅 i mog膮c dokona膰 pewnych por贸wna艅, zauwa偶y艂em, 偶e teorie tzw. „wielkiego wymierania” obarczone s膮 efektem tzw. „sp艂aszczenia”. Nie wiedz膮c wcze艣niej o ca艂ej serii kataklizm贸w wi膮zali艣my wymieranie z tym lub innym kataklizmem i ujmowali艣my je globalnie, cz臋sto zaw臋偶aj膮c czas ich wyst臋powania. Na szcz臋艣cie kataklizmy, kt贸re dotyka艂y Ziemi臋 nie dotyka艂y jednocze艣nie ca艂ego globu i dlatego po kilkuset, a nawet po kilku tysi膮cach lat, nawet na obszary prawie ca艂kowicie pozbawione 偶ycia organicznego, te stopniowo wraca艂o. Mogli艣my to prze艣ledzi膰 obserwuj膮c np. powr贸t 偶ycia na tereny bezpo艣rednio zniszczone erupcj膮 wulkanu Krakatau w XIX wieku, czy wcze艣niej np. powr贸t 偶ycia na tereny Ameryki P贸艂nocnej w wyniku upadku meteorytu na Grenlandi臋 ok. 12,8 tys. lat temu. Pr贸buj臋 w mojej pracy por贸wnywa膰 skutki r贸偶nych erupcji, ich skal臋, pami臋taj膮c przy tym, 偶e w odleg艂ej przesz艂o艣ci dochodzi艂o do nich na odmiennych obszarach (innych prakontynentach). To wa偶ne, gdy偶 mia艂o to niew膮tpliwy wp艂yw na rozw贸j 偶ycia na Ziemi, czasy intensywnego rozwoju i regresu przeplata艂y si臋, ale nie wsz臋dzie mia艂y taki sam przebieg i nie wsz臋dzie zmiany te zachodzi艂y w tym samym czasie.
Wspomniane kataklizmy maj膮 oczywisty zwi膮zek nie tylko z klimatem. Asteroidy, kt贸re upad艂y na Ziemi臋 przynios艂y z sob膮 wiele minera艂贸w, do kt贸rych powstania dochodzi艂o ju偶 w pasie asteroid w wyniku ich zderzania, a i uderzenie w Ziemi臋 powodowa艂o zmiany geologiczne (np. przypuszczalnym skutkiem takich upadk贸w by艂o powstawanie diament贸w). Wiele ska艂 ma charakter powulkaniczny, w wyniku tych erupcji powstawa艂 np. pumeks, bazalt (nie mo偶emy te偶 wykluczy膰 i tego, 偶e istniej膮ca dzi艣 w kalderach wulkan贸w magma pochodzi z kosmosu, 偶e dotar艂a na Ziemi臋 ju偶 po utworzeniu si臋 jej skorupy). Wielkie kataklizmy by艂y te偶 przyczyn膮 ruchu p艂yt tektonicznych i w ich konsekwencji orogenezy (powstawania g贸r).
W艂a艣nie wspomnianym wydarzeniom po艣wi臋cona jest ta ksi膮偶ka. Jako historyka interesuj膮 mnie g艂贸wnie te kataklizmy, kt贸re dotkn臋艂y Ziemi臋 od czasu powstania naszego gatunku, czyli od oko艂o 2.500.000 lat. Szukaj膮c jednak zale偶no艣ci mi臋dzy katastrofami naturalnymi, a klimatem postanowi艂em wspomnie膰 w tej pracy r贸wnie偶 o znanych nam dzisiaj kataklizmach, do kt贸rych dosz艂o w okresie wcze艣niejszym. Zwracam szczeg贸ln膮 uwag臋 na wybuchy stratowulkan贸w (superwulkan贸w) lub takie skumulowanie wybuch贸w wulkan贸w o mniejszej skali erupcji w kr贸tkim czasie, kt贸re w spos贸b zdecydowany wp艂yn臋艂y na zmiany klimatyczne na ca艂ym globie. Uwa偶am, 偶e i mniejsze wybuchy wp艂ywa艂y na zmiany klimatyczne, ma na nie wp艂yw zapewne i nasza, ludzka aktywno艣膰, (np. wycinanie las贸w, czy nawet i emisja gaz贸w b臋d膮ca wynikiem naszej aktywno艣ci), ale skala tych wp艂yw贸w jest niepor贸wnywalna i czasami wr臋cz niedostrzegalna, w ka偶dym razie trudna do uchwycenia przez aparatur臋 badawcz膮 i ich wp艂yw na ewolucje naszego gatunku i histori臋 by艂 i jest znacznie mniejszy, wr臋cz niepor贸wnywalny.
Pr贸buj臋 te偶 wykaza膰 zwi膮zek mi臋dzy opisywanymi tu kataklizmami, a zmianami klimatycznymi i ich konsekwencjami w dziejach hominid贸w od pocz膮tk贸w paleolitu (plejstocenu), a p贸藕niej r贸wnie偶 z wydarzeniami w naszej historii. Niekt贸re z ukazanych w tej ksi膮偶ce zdarze艅 nie s膮 wci膮偶 jeszcze w pe艂ni udokumentowane. Wiele z przedstawionych tu wzaje-mnych powi膮za艅 mi臋dzy nimi ma ci膮gle charakter hipotetyczny. S膮dz臋 jednak, 偶e uporz膮dkowanie tej wiedzy pozwoli nam pozna膰 nasz膮 przesz艂o艣膰, a tak偶e przewidywa膰 przysz艂o艣膰, u艣wiadomi jak niestabilnym 艣rodowiskiem jest to, kt贸re daje nam Ziemia, jak bardzo powinni艣my je chroni膰, a tak偶e, co zrobi膰, by skutki przysz艂ych katastrof by艂y znacznie mniej dotkliwe od tych z przesz艂o艣ci oraz spr贸bowa膰 takim katastrofom zapobiega膰.
Z powodu niedoskona艂o艣ci dotychczasowych bada艅 oraz dopiero obecnie podejmowanych pr贸b ich usystematyzowania, niestety pierwsze kataklizmy i ich wp艂yw na nasze losy s膮 znane nam dzi艣 tylko szcz膮tkowo. Wi臋cej mo偶emy powiedzie膰 o okresie od mniej wi臋cej 80 tysi臋cy lat temu, ale i tu wiele pozosta艂o do odkrycia. Zdaj臋 sobie spraw臋 z powsta艂ych w wyniku tego dysproporcji w mojej pracy, mam nadziej臋, 偶e kolejne badania pomog膮 w jej zmniejszeniu. Kolejne gwa艂towne och艂odzenia, jaki dotyka艂y Ziemi臋 wi膮偶臋 z konkretnymi kataklizmami. Ukazuj臋 ich skal臋 i zasi臋g w oparciu o dotychczasowe badania. Pr贸buj臋 r贸wnie偶 ukaza膰 oddzia艂ywanie lokalne wspominanych kataklizm贸w, ale przede wszystkim interesuje mnie ich wp艂yw na globalny klimat i konsekwencje historyczne spowodowane tymi kataklizmami i zmianami klimatycznymi.
Dzi艣, dzi臋ki pracy archeolog贸w, genetyk贸w, wulkanolog贸w i badaczy z wielu innych dziedzin nauki pozyskali艣my ju偶 pewn膮 wiedz臋 dotycz膮c膮 rozwoju naszego gatunku w odleg艂ej przesz艂o艣ci. Cz臋sto jest ona wprawdzie jeszcze bardzo szacunkowa i niepe艂na, ale do艣膰 wiarygodna i udokumentowana konkretnymi dowodami (z艂o偶a pumeksu, py艂贸w wulkanicznych, kratery, pozosta艂o艣ci meteoryt贸w, szcz膮tki ko艣ci, narz臋dzia, 艣lady w ziemi, wiele innych artefakt贸w). Dzi艣 potrafimy ju偶 zarysowa膰 skal臋 zasiedlenia Ziemi w konkretnym okresie, (cho膰 to oczywiste, dla epok wcze艣niejszych bardzo szacunkowo, z du偶ym przybli偶eniem), ukaza膰 poziom rozwoju kultury w tym czasie, a tak偶e wykaza膰, do jakich zmian dosz艂o w tym zakresie wkr贸tce po zaistnia艂ych w danym czasie katastrofach. Zgoda, cz臋sto – w wyniku kolejnych odkry膰 – musimy weryfikowa膰 wiele przyj臋tych ju偶 pogl膮d贸w, ale wiele pozyskanych dot膮d informacji jest nie do podwa偶enia. Mog膮c odtworzy膰 obraz sytuacji przed konkretnymi katastrofami, a p贸藕niej pokaza膰 taki bezpo艣rednio lub w bardzo kr贸tkim okresie po tych katastrofach, mo偶emy pokusi膰 si臋 o postawienie bardzo wiarygodnej hipotezy o wzajemnym zwi膮zku mi臋dzy bardzo odleg艂ymi w przestrzeni i czasie wydarzeniami. Mnie zwi膮zki te wydaj膮 si臋 bardzo prawdopodobne.
Spis tre艣ci
Wst臋p
Rozdzia艂 I. Dlaczego zmienia si臋 klimat?
Rozdzia艂 II. Wp艂yw katastrof naturalnych na klimat
A. Asteroidy i komety
B. Wulkany i ich rozmieszczenie
C. Wp艂yw wulkan贸w na klimat
Rozdzia艂 III. Najstarsze 艣lady kataklizm贸w w historii Ziemi i ich skutki
A. Wymieranie ordowickie
B. Sylur
C. Wymieranie dewo艅skie
D. Wymieranie permskie
a. Upadki asteroid i komet
b. Wulkanizm
c. Skutki wymierania permskiego
E. Wymieranie p贸藕no triasowe
F. Jura
Rozdzia艂 IV. Ostatnie z wielkich wymiera艅 (wymieranie kredowe)
A. Uderzenia asteroid i komet
B. Wulkanizm
C. Wymieranie kredowe
Rozdzia艂 V. Mi臋dzy kred膮 a plejstocenem
A. Paleogen
a. Paleocen (61 – 59,2 miliona la temu)
b. Eocen (56 – 37,8 milion贸w lat temu)
c. Oligocen (33.9 – 27,8 miliona lat temu)
B. Neogen
a. Miocen (23,3 – 7,2 miliony lat temu)
b. Pliocen (5,3 – 3,6 miliony lat temu)
Rozdzia艂 VI. Pierwsze znane kataklizmy od czasu powstania naszego gatunku i ich wp艂yw na jego
ewolucj臋
A. Plejstocen
B. Upadek planetoidy Eltanin
C. Wulkanizm
D. Ewolucja ssak贸w
E. Rozw贸j hominid贸w
F. Pierwsze migracje hominid贸w
Rozdzia艂 VII. Och艂odzenie oko艂o 900.000 lat temu
Rozdzia艂 VIII. Zmiany klimatyczne w 艣wiecie od oko艂o 640 000 lat temu do oko艂o 80.000 lat temu
A. Erupcja Yellowstone
B. Zlodowacenie mi臋dzy 500.000 lat temu a 80.000 lat temu
Rozdzia艂 IX. Pocz膮tki kolejne epoki lodowcowej
A. Upadki asteroid i komet
B. Erupcja stratowulkanu Atitlan (ok 82.000 – 80.000 lat p.n.e.)
C. Toba (oko艂o 73.000 lat temu)
D. Kolejne ocieplenie
Rozdzia艂 X. Kolejne och艂odzenie ok. 40.000 lat temu
A. Erupcja Campi Flegrei w Italii (ok. 40.000 lat temu)
B. Kolejna erupcja Campi Flegri
Rozdzia艂 XI. P贸藕ny W眉rm (II Pleniglacja艂 (maksymalna trangresja l膮dolodu) – 24.000 – 14.000 lat
p.n.e. – Pocz膮tek pleniglacja艂u)
Rozdzia艂 XII. Pocz膮tki holocenu (od 11.700 lat temu)
Rozdzia艂 XIII. Ocieplenie klimatu i optimum klimatyczne holocenu. 艢rodkowy holocen (8.000 –
3.500 lat temu)
A. Wulkanizm
B. Upadki asteroid i komet
C. Wp艂yw zmian klimatycznych na rozw贸j cywilizacji
Rozdzia艂 XIV. Kataklizmy „morskie”
Rozdzia艂 XV. Zmiany klimatyczne pod koniec III tysi膮clecia p.n.e. M艂odszy holocen (ostatnie 3.500
lat)
Rozdzia艂 XVI. Zmiany klimatyczne i kulturowe w 艢wiecie w II tysi膮cleciu p.n.e. do po艂owy I
tysi膮clecia n.e.
A. Upadki asteroid i komet
B. Wulkanizm
a. Erupcja Thery (1627 r., lub ok. 1500 p.n.e.)
b. Problemy datowania
c. Skutki erupcji Thery
d. Subkontynent Indyjski od oko艂o 2000 p.n.e. do X w. p.n.e.
C. Ocieplenie klimatu od ok. 1300 p.n.e. do V wieku n.e.
Rozdzia艂 XVII. Kataklizmy w pierwszej po艂owie VI wieku i ich nast臋pstwa
A. Wulkanizm
B. Upadki asteroid i komet
C. Skutki zmian klimatycznych
Rozdzia艂 XVIII. Optimum klimatyczne od 800 do 1300 roku
Rozdzia艂 XIX. Ma艂a epoka lodowcowa 1300 – 1850?
A. Wulkanizm
B. Meteoryty
C. Skutki och艂odzenia (fal och艂odze艅) mi臋dzy ko艅cem XIII wieku, a drug膮 po艂ow膮 wieku XIX
Rozdzia艂 XX. Zmiany klimatyczne w 艣wiecie od drugiej po艂owy XIX do czas贸w wsp贸艂czesnych
A. Wulkanizm
B. Upadki (asteroid) meteoryt贸w
C. Wp艂yw kataklizm贸w ostatnich lat na klimat i wydarzenia polityczne ostatnich 150 lat
Zako艅czenie
Bibliografia
Wykaz map
 "Katalizmy, kt贸re zmienia艂y obraz Ziemi" by Piotr Kotlarz # Book PDF Kindle ePub Free){kind=link}